Τις 531 (5,1 ανά 100.000 πληθυσμού) έφτασαν οι νέες διαγνώσεις για HIV τους πρώτους 10 μήνες του 2023, σύμφωνα με τα δεδομένα που αναμένεται να παρουσιαστούν σήμερα, Πέμπτη, στο 35ο Πανελλήνιο Συνέδριο AIDS, που διοργανώνει η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (ΕΕΜΑΑ) στην Αθήνα.
Τα πρόδρομα αποτελέσματα έχουν προκαλέσει ανησυχία στους ειδικούς, καθώς οι νέες διαγνώσεις βρίσκονται σε λίγο υψηλότερα επίπεδα, συγκριτικά με εκείνες που δηλώθηκαν τα αντίστοιχα χρονικά διαστήματα των 4 προηγούμενων ετών.
Υπενθυμίζεται ότι τα τελευταία χρόνια είχε καταγραφεί πτωτική πορεία των νέων διαγνώσεων και κυρίως στους άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες (ΑΣΑ).
«Πραγματικά βλέπουμε μία μικρή αύξηση στις νέες διαγνώσεις, δεν ξέρουμε όμως ακόμα ποια ομάδα εκπροσωπεί και καλό θα ήταν να μη στοχοποιούμε. Για να βρούμε τα πώς για τα γιατί, θα πρέπει να επιβεβαιωθεί με έρευνα ανάλυσης των δεδομένων στην πορεία του χρόνου», εξηγεί στο NEWS 24/7 ο Μάριος Λαζανάς, παθολόγος-λοιμωξιολόγος, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (ΕΕΜΑΑ).
Η ηλικιακή ομάδα που καταγράφηκαν τα περισσότερα νέα περιστατικά HIV είναι αυτή των 30-39 ετών.
Σύμφωνα με τα δεδομένα του ΕΟΔΥ, από την εμφάνιση της νόσου έως σήμερα, έχουν καταγραφεί στη χώρα μας περίπου 20.493 περιστατικά, με κυριότερο τρόπο μετάδοσης την απροφύλακτη σεξουαλική επαφή μεταξύ ανδρών.
Γυναίκες και ετεροφυλόφιλοι άνδρες καθυστερούν με τη διάγνωση
Σημαντικό πρόβλημα παραμένει η πολύ καθυστερημένη διάγνωση καθώς από τις νέες διαγνώσεις το 10,6% των ατόμων που είχαν διαγνωστεί το 2022, είχαν ήδη εμφανίσει ή ανέπτυξαν προχωρημένη νόσο AIDS.
Τα υψηλότερα ποσοστά καθυστερημένης διάγνωσης, καταγράφηκαν στις γυναίκες (72,6%), στα άτομα που μολύνθηκαν μέσω ετεροφυλοφιλικής σεξουαλικής επαφής (74,4%), στα άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών κατά τη διάγνωση (68%) και στα άτομα αλλοδαπής εθνικότητας (67,9%).
Το 48,1% των περιστατικών HIV που διαγνώστηκαν το 2022, ξεκίνησε αντιρετροϊκή θεραπεία εντός 30 ημερών από τη στιγμή της διάγνωσης, ενώ το 70,1% άρχισε να λαμβάνει αγωγή μέσα σε 90 ημέρες από τη διάγνωση.
Νέες πρωτοβουλίες για τη μείωση νέων λοιμώξεων HIV από το υπουργείο Υγείας
Πάντως, το 2023 υπήρξαν σημαντικές εθνικές πρωτοβουλίες, καθώς ξεκίνησε η λειτουργία του Εθνικού Μητρώου HIV και η ηλεκτρονική συνταγογράφηση αντιρετροϊικών φαρμάκων και παραπεμπτικών ιικού φορτίου, καθώς και η πρόσφατη έκδοση του ΦΕΚ για την υλοποίηση της χορήγησης PrEP στην Ελλάδα.
«Όσον αφορά τη χορήγηση της PrEP δεν έχουν ενημερωθεί ακόμα τα νοσοκομεία και οι αρμόδιοι, καθώς το ΦΕΚ εκδόθηκε πρόσφατα. Σύντομα, όμως, αναμένεται να ξεκινήσει και η διαδικασία χορήγησης φαρμάκων ως προληπτική αγωγή για το HIV σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού», εξηγεί ο κ. Λαζανάς.
Σε ανάλυση κόστους-αποτελεσματικότητας, στην οποία χρησιμοποιήθηκε μαθηματικό μοντέλο που προσομοιώνει τη μετάδοση της HIV λοίμωξης και θα παρουσιαστεί αύριο στο συνέδριο, φάνηκε ότι αν η Ελλάδα συνεχίσει την ίδια στρατηγική χωρίς PrEP, η HIV επίπτωση αναμένεται να μειωθεί κατά 32,4% το 2030 σε σχέση με το 2010.
Η υλοποίηση της PrEP σε άνδρες που κάνουν σε με άνδρες και έχουν συμπεριφορές υψηλού κινδύνου, αναμένεται να μειώσει την επίπτωση αυτή πολύ περισσότερο και συγκεκριμένα κατά 58%.
Για να επιτευχθεί ο στόχος της κατά 90% μείωσης της επίπτωσης το 2030, θα πρέπει η PrEP να προσφερθεί και σε άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες και με συμπεριφορά μετρίου κινδύνου, σύμφωνα με όσα θα παρουσιαστούν στο συνέδριο.
Παγκόσμια προσπάθεια για την εξαφάνιση του ιού HIV
Πριν από δύο δεκαετίες, η παγκόσμια πανδημία του AIDS φαινόταν ασταμάτητη.
Τα τελευταία όμως δεδομένα από την UNAIDS δείχνουν ότι η πανδημία του AIDS μπορεί να τερματιστεί, εάν ακολουθηθούν πολιτικές με γνώμονα την επιστήμη, την καταπολέμηση του στίγματος και των διακρίσεων, την υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών και τη σημαντική οικονομική επένδυση στην αντιμετώπιση του AIDS.
Σύμφωνα με υπολογισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), έως το τέλος του 2022, παγκοσμίως 39 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με HIV, εκ των οποίων 29,8 εκατομμύρια (76,4%) λαμβάνουν αντιρετροϊική θεραπεία.
Σε περίπου 71% των ατόμων που ζουν με HIV έχει επιτευχθεί καταστολή του ιικού φορτίου, γεγονός που επιτρέπει στα άτομα αυτά να ζήσουν μια μακρά, υγιή ζωή και να έχουν μηδενικό κίνδυνο σεξουαλικής μετάδοσης του HIV.
Τι θα ανακοινωθεί στο πανελλήνιο συνέδριο του HIV
Στο συνέδριο έχουν υποβληθεί αξιόλογες εργασίες οι οποίες συνεισφέρουν στη βαθύτερη κατανόηση και ανάδειξη σημαντικών παραμέτρων της νόσου.
Δεδομένα από το πρόγραμμα «ΜΟΡΦΕΑΣ» σε άτομα με HIV που διαγνώστηκαν κατά την περίοδο 2019-2021, επιβεβαιώνουν το πρόβλημα της καθυστερημένης διάγνωσης, με 52% καθυστερημένες διαγνώσεις και χρονικό διάστημα μεταξύ μόλυνσης και HIV διάγνωσης περίπου 3,2 έτη.
Από τα δεδομένα του προγράμματος «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ», που αφορούν σε στην HIV-1 επιδημία μεταξύ των χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών (ΧΕΝ) στη Θεσσαλονίκη (2019-2021), φάνηκε ότι η μετάδοση του ιού στη Θεσσαλονίκη πραγματοποιείται σε τοπικό επίπεδο και είναι πρόσφατη, ενώ η προέλευση της διαφέρει από την αντίστοιχη στην Αθήνα.
Σε καταγραφή των αιτίων θανάτου για τα έτη 2022 και 2023 σε άτομα με HIV, φάνηκε ότι στην πλειοψηφία των περιστατικών (29%) ήταν αποτέλεσμα χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών (overdose, ατυχήματα υπό την επήρεια ναρκωτικών ή αλκοόλ), 21% νεοπλασίες μη σχετιζόμενες με την HIV λοίμωξη, 8% οξέα καρδιαγγειακά συμβάντα, ενώ μόλις 17% ήταν καταστάσεις σχετιζόμενες με AIDS.
Φαίνεται, λοιπόν, ότι η αποτελεσματική αντιμετώπιση της HIV λοίμωξης, οδηγεί σε χαμηλά επίπεδα θνητότητας οφειλόμενη στον HIV, αλλά προβλήματα σχετιζόμενα με την ψυχική σφαίρα κι οι επιπτώσεις αυτών επηρεάζουν σημαντικά το προσδόκιμο επιβίωσης μεταξύ των ασθενών.
Οι δράσεις του ΕΟΔΥ και της Θετικής Φωνής
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα AIDS, ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος – Θετική Φωνή και τα Κέντρα Πρόληψης και Σεξουαλικής Υγείας Checkpoint υπενθυμίζουν τη σημασία της τακτικής εξέτασης HIV με το σλόγκαν «Ένα τεστάκι κάν’ το».
Την Παρασκευή 1η Δεκεμβρίου, από τις 10.00 ως τις 14.00, το προσωπικό του Checkpoint θα βρίσκεται στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης ενημερώνοντας το κοινό για τον HIV και τη σεξουαλική υγεία, μοιράζοντας ενημερωτικό υλικό και προφυλακτικά και παρέχοντας δωρεάν, ανώνυμες, εμπιστευτικές εξετάσεις HIV.
Παράλληλα, το Athens Checkpoint (Πιττάκη 4, Μοναστηράκι, 1ος όροφος) θα παραμείνει ανοιχτό από τις 12:00 μέχρι τις 20:00 περιμένοντας το κοινό για εξετάσεις χωρίς ραντεβού.
Από την πλευρά του το Κέντρο Σεξουαλικής Υγείας του ΕΟΔΥ, κατ’ εξαίρεση θα δέχεται το κοινό χωρίς ραντεβού και επεκτείνει το ωράριο λειτουργίας του έως τις 17:00, προσφέροντας τις παρακάτω υπηρεσίες:
- Δωρεάν, ανώνυμο και εμπιστευτικό έλεγχο με δοκιμασίες ταχείας ανίχνευσης (rapid test) για HIV, Ηπατίτιδα Β, Ηπατίτιδα C, Σύφιλη, Χλαμύδια & Γονόρροια
- Συμβουλευτική πριν και μετά το τεστ
- Ιατρική καθοδήγηση σε θέματα σεξουαλικής υγείας
- Δωρεάν διάθεση προφυλακτικών στο κοινό
- Εκπαίδευση στη σωστή χρήση προφυλακτικού
Υπενθυμίζεται ότι το Κέντρο Σεξουαλικής Υγείας του ΕΟΔΥ παρέχει Συμβουλευτική και Δωρεάν – Ανώνυμη Ανιχνευτική Εξέταση για Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα καθημερινά από Δευτέρα έως Παρασκευή, 09.00 π.μ. -14.00, κατόπιν ραντεβού.
Χώρος παρεχόμενων υπηρεσιών: Κέντρο Σεξουαλικής Υγείας ΕΟΔΥ, Πολυκλινική Αθηνών, Πειραιώς 3, Ομόνοια, τηλ. 2108813615, e-mail: sexualhealth@eody.gov.gr
Κεντρική Εκδήλωση του ΕΟΔΥ για την 1η Δεκεμβρίου 2023: Κινητή Μονάδα Εξέτασης στην κεντρική πλατεία στο Γκάζι (Περσεφόνης και Βουτάδων) από την Παρασκευή 1η Δεκεμβρίου έως και την Κυριακή 3 Δεκεμβρίου και ώρες 17:00 έως 22:00, με σκοπό τόσο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού όσο και τη δωρεάν εξέταση με rapid test για τον HIV και τα υπόλοιπα ΣΜΝ με συμβουλευτική πριν και μετά το τεστ.
